Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ülkenin teknolojik dönüşüm hızını gözler önüne seren kritik bir veri bülteni yayımladı. İlk kez resmi istatistik olarak sunulan "Yapay Zeka İstatistikleri, 2025" bülteni, TÜİK Yapay Zeka Haritası'nı çıkararak hem girişimlerin hem de bireylerin bu çığır açan teknolojiyi nasıl benimsediğini somut verilerle ortaya koydu.

Bu veriler, Türkiye Yapay Zeka Haritası'nın nerede güçlendiğini, hangi alanlarda geride kaldığını ve önümüzdeki dönemde hangi sektörlerin öne çıkacağını anlamak için hayati öneme sahip. Özellikle TÜİK veri analizi, gençlerin ve yükseköğretim mezunlarının yapay zekayı ne kadar hızlı sahiplendiğini, buna karşın girişimlerin uzmanlık eksikliği gibi yapısal sorunlarla mücadele ettiğini gösteriyor.

Yapay Zeka İstatistikleri Nereden ve Nasıl Elde Edildi?

TÜİK Yapay Zeka Haritası, iki ana araştırma sonucuna dayanarak hazırlandı ve bu, verilerin kapsamlılığını artırdı:

Kimler Araştırıldı?

• Girişimler: Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması kapsamında, 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerde 2021 yılından itibaren her yıl düzenli veri toplandı. Girişimlerde yapay zeka kullanımı; yazılım tabanlı veya cihazlara gömülü, öngörü ve karar üreten teknolojiler (sohbet robotları, otonom robotlar, makine öğrenmesi) olarak tanımlandı.
• Bireyler: Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması kapsamında ise, 16-74 yaş grubu bireyler için ilk kez 2025 yılında üretken yapay zeka kullanımına dair veri elde edildi. Bireylerde yapay zeka kullanımı, üretken yapay zeka araçlarının bilinçli ve kasıtlı olarak içerik (metin, görsel, kod, video vb.) üretmek amacıyla kullanılması olarak tanımlandı.

Ne Zaman Veri Toplandı? 

TÜİK, bu verileri 2021-2025 yılları arasındaki dönemde topladı ve 2025 verilerini içeren ilk resmi bülteni yayımladı.

Girişimlerde Yapay Zeka Kullanımı Ne Durumda?

Türkiye yapay zeka ekosistemi Türkiye içindeki girişimler bazında incelendiğinde, kullanım oranlarında belirgin bir artış olduğu görülüyor:

• Kullanım Oranı: Yapay zeka teknolojilerinden herhangi birini kullanan girişimlerin oranı, 2021'de %2,7 iken, 2025'te %7,5'e yükseldi. Bu, dört yıl içinde kullanımın yaklaşık üç kat arttığı anlamına geliyor.
• Büyüklüğe Göre Kullanım: Kullanım oranı, çalışan sayısı arttıkça keskin bir şekilde yükseliyor. 2025 yılında 250 ve üzeri çalışanı olan büyük girişimlerin %24,1'i yapay zeka kullanırken, 10-49 çalışanı olan küçük girişimlerde bu oran %6,6'da kalıyor. Bu, büyük ölçekli şirketlerin inovasyona daha hızlı yatırım yaptığını gösteriyor.
• Sektörel Liderler: Yapay zekayı en fazla kullanan sektör, %47,1 ile "bilgi ve iletişim" faaliyeti yürüten girişimler oldu. Bunu %21,1 ile "finans ve sigorta" ve %15,2 ile "bilgisayarların ve iletişim araç gereçlerinin onarımı" sektörleri takip etti. Bu, yapay zekanın en derin etkisinin, veri yoğun ve bilişim odaklı sektörlerde yaşandığını gösteriyor.

Yapay Zeka En Çok Hangi Amaçlarla Kullanılıyor?

Girişimlerin yapay zeka teknolojilerini kullanma amaçları, iş süreçlerinin hangi alanlarda optimize edildiğini ortaya koyuyor:

• En Yaygın Amaç: 2025 yılında girişimlerin en fazla %46,5 ile yapay zekayı pazarlama veya satış amacıyla kullandığı tespit edildi.
• Diğer Amaçlar: Pazarlamayı takiben %41,1 ile üretim veya hizmet süreçleri ve %41,0 ile Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) veya yenilik faaliyeti amaçları geldi. İşletme süreçleri ve yönetim organizasyonu (%40,0) ile muhasebe, kontrol veya finans yönetimi (%33,7) de önemli kullanım alanları arasında yer aldı.

Girişimler Neden Yapay Zeka Kullanmıyor?

TÜİK veri analizi, yapay zekanın yaygınlaşmasının önündeki en büyük engelleri de işaret ediyor:

• Uzmanlık Eksikliği: Yapay zekayı kullanmayı düşünen girişimlerin %74,2'si, en önemli nedenin ilgili uzmanlık eksiği olduğunu belirtti.
• Yüksek Maliyet: Girişimlerin %67,4'ü maliyetlerin çok yüksek olmasını ikinci önemli engel olarak gösterdi.
• Hukuki Belirsizlik: %62,4'ü ise yapay zeka kullanımından kaynaklanan zarar durumunda sorumluluğun kimde olacağına dair hukuki belirsizliklerin net olmamasını bir neden olarak gösterdi.

Bireyler Yapay Zekayı Nasıl Kullanıyor?

TÜİK Yapay Zeka İstatistikleri, bireylerin üretken yapay zeka araçlarını benimseme hızını da ortaya koyuyor:

• Genel Kullanım Oranı: 2025 yılında üretken yapay zeka kullandığını beyan eden bireylerin oranı, %19,2 oldu.
• Yaş Gruplarına Göre: Kullanım oranı, yaş azaldıkça belirgin bir şekilde artıyor. En fazla kullanım %39,4 ile 16-24 yaş grubunda yer alan bireylerde görüldü. Bunu %30,0 ile 25-34 yaş grubu takip etti. En düşük oran ise 65-74 yaş grubunda kaydedildi. Bu veri, genç nüfusun yapay zekayı öğrenme ve üretme aracı olarak hızla benimsediğini gösteriyor.
• Eğitim Seviyesine Göre: Eğitim seviyesi arttıkça yapay zeka kullanma oranı da arttı. En yüksek oran %36,1 ile yükseköğretim mezunlarında belirlendi.
• Kullanım Amaçları: Yapay zeka kullanan bireylerin %79,7'si bu araçları özel amaçlar (eğlence, bilgi arama, kişisel projeler) için kullanırken, %33,8'i mesleki amaçlar için, %31,4'ü ise örgün eğitim için kullandı. Örgün eğitim amaçlı kullanımda kadınların (%36,6) erkeklerin (%26,7) oranını aşması dikkat çekicidir.

İnsanların Yapay Zeka Kullanmama Nedenleri Neler?

Yapay zeka kullanmadığını beyan eden bireylerin %63,3'ü bu teknolojilere ihtiyaç duymadıklarını belirtti. Geriye kalan nedenler ise %18,7 ile nasıl kullanılacağını bilmemek, %12,4 ile yapay zekanın varlığından haberdar olmamak ve %5,5 ile gizlilik, güvenlik veya emniyetle ilgili endişeler oldu. Bu veriler, yapay zeka okuryazarlığını artırmanın önemini bir kez daha ortaya koyuyor.

TÜİK Yapay Zeka Haritası Ne Gösteriyor?

TÜİK Yapay Zeka Haritası, Türkiye'nin teknoloji yolculuğunda önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor. Girişimler yapay zekaya olan ilgiyi artırsa da, uzman personel eksikliği, yüksek maliyetler ve hukuki belirsizlikler gibi yapısal engellerin hızla ele alınması gerektiğini gösteriyor. Bireyler cephesinde ise gençler ve eğitimli kesim, üretken yapay zekayı kişisel ve eğitim amaçlı kullanmada öncülük ediyor. Bu veriler, yapay zeka ekosistemi Türkiye için politikaların belirlenmesinde ve kaynakların doğru alanlara yönlendirilmesinde temel bir rehber olacaktır.